Historia Taekwondo

Autor: Dakin Burdick, 1996
Wersja polska: Piotr Bernat, 2002

Wszelkie prawa zastrzeżone. Dozwolone jedynie niekomercyjne wykorzystanie z podaniem źródła, nazwisk autora i tłumacza. Wersja oryginalna: http://www.indiana.edu/~iutkd/history/tkdhist.html.

UWAGI TŁUMACZA: Tekst został przetłumaczony i zamieszczony na stronie Lubelskiego Klubu Sportów Walki „Dan” za zgodą autora (thanks again Dakin!). Podpisuję sie pod wszystkimi zasadami jego użycia – to samo dotyczy polskiego tłumaczenia. Jeśli będziecie je komuś udostępniac w formie drukowanej, nie zapomnijcie podać nazwiska autora, tłumacza oraz adresów WWW do oryginałów sieciowych w języku angielskim i polskim. Wykorzystanie jest dozwolone bez dokonywania żadnych zmian w tekście, który jest objęty prawami autorskimi (jeśli komuś nie podoba się np. pisownia słowa t’aekwondo, nie musi mieć tej historii na swojej stronie). Miło byłoby, gdyby za umieszczenie zrewanżować się linkiem do naszej strony klubowej . Ewentualne uzupełnienia będą na bieżąco tłumaczone i udostępniane na tej stronie. Miłej lektury! Jesli znajdziecie jakieś literówki, błędy itp. piszcie na adres dantaekwondo@lublin.home.pl.

Szybki rozwój t’aekwondo to naprawdę niezwykła historia. Założone zaledwie czterdzieści lat temu, rozwinęło się tak dynamicznie, że stało się jedną z najpopularniejszych sztuk walki na świecie. Podczas swych wczesnych lat t’aekwondo było prawie nie do odróżnienia od swojego pierwowzoru, okinawajskiego karate-do (początkowo „droga rąk [dynastii] Tang”, później „droga pustych rąk”). Koreańskie kongsudo („droga pustych rąk”) i tangsudo („droga rąk [dynastii] Tang”) z późnych lat czterdziestych stało się t’aesudo („droga kopnięć i uderzeń ręką”) w latach pięćdziesiątych. W latach 60., t’aesudo przemianowano na t’aekwondo, a później otrzymało ono oficjalne poparcie południowokoreańskiego rządu. rozwijając się w czysto koreańską sztukę walki. Budowa Kukkiwon i utworzenie World Taekwondo Federation (WTF, Światowa Federacja Taekwondo) w latach 70. w dużej mierze ukształtowały ostatecznie system nowoczesnego t’aekwondo. Umiędzynarodowienie t’aekwondo rozpoczęło się za sprawą generała Hong-Hi Choi w latach 60. i było kontynuowane przez WTF w latach 70., co przyniosło wprowadzenie t’aekwondo do programu olimpijskiego w latach 1988 i 1992 w charakterze dyscypliny pokazowej. W roku 2000 t’aekwondo stanie się drugą azjatycką sztuką walki (pierwszą było judo) będącą oficjalnym sportem olimpijskim.

Oczywiście większość literatury o t’aekwondo opisuje tę sztukę jako „mającą tysiące lat”, ale tak po prostu nie jest. Większość sztuk walki uprawianych w Korei przed XIX wiekiem była jedynie kopią chińskich systemów. Trzy najpopularniejsze dowody na antyczne tradycje t’aekwondo – malowidła w grobowcu z królestwa Koguryo, posąg Kumkang-Yuksa i Muye tobo t’ongji (ok. 1790) – tak naprawdę pokazują, że wczesne koreańskie sztuki walki w dużej mierze pochodziły od chińskich systemów. Po pierwsze, malowidła w grobowcu z czasów dynasti Koguryo (3-427 n.e.) rzeczywiście przedstawiają uprawianie sztuk walki, ale malowidła te znajdują się w obecnej Mandżurii (Chiny), nie w Korei. To oczywiście tylko kwestia techniczna, gdyż królestwo Koguryo obejmowało znaczną część zarówno półłnocnej Korei, jak i Mandżurii, jednak prawdą jest także, że królestwo Koguryo było pod silnymi wpływami chińskimi. W rzeczywistości, Koguryo było najbardziej wysuniętym na wschód przyczółkiem Chin za czasów dynastii Han (206 p.n.e. – 220 n.e.), zaś sztuki walki przedstawione w grobowcu Koguryo są bardzo podobne do tych na malowidłach w grobowcach Wschodniego Han, znajdujących się w obecnych wschodnich Chinach. Sugeruje to, że sztuki walki z ery Koguryo powstały pod wpływem kultury chińskiej, a nie były niezależnym wytworem przyszłych Koreańczyków. Po drugie, posąg Kumkang-Yuksa przy Sokkuram, często określany jako figura starożytnego wojownika ćwiczącego t’aekwondo, jest w rzeczywistości buddyjskim posągiem strażnika, spotykanym w całej wschodniej Azji, z tego tez względu nie można go uważać za typowy wyłącznie dla Korei. W końcu, najpoważniejszy argument, Muye tobo t’ongji (Ilustrowany Podręcznik Sztuk Walki) z lat 90 XVIII wieku opisuje taktykę i umiejętności bojowe Chińczyków, w tym quan-fa („boks”; dosł. „metoda pięści”), cytuje klasyczne chińskie źródła i został napisany przez uczonego znanego ze swojej erudycji w klasycznym chińskim. W rzeczy samej, wygląda niemal identycznie z Jixiao Xinshu albo Nową Książką dla Efektywnej Dyscypliny (1561) autorstwa chińskiego generała Jiquang Qi (1528-1587). Tak więc trzy dowody najczęściej cytowane jako potwierdzające istnienie starozytnej formy t’aekwondo w rzeczywistości dowodzą wręcz czegoś przeciwnego i wskazują, że koreańskie sztuki walki naśladowały chińskie przynajmniej do roku 1800.

Najpopularniejszą sztuką walki w Korei przed XIX wiekiem był kwonbop („metoda pięści”; w dialekcie mandaryńskim quan-fa). Kwonbop pojawił się w Korei poprzez jej bliskie związki z Chinami, szczególnie poprzez dynastię Koguryo, jak już wspomniano wyżej. Gdy król Kwankkaet’o z dynastii Koguryo wysłał wojowników, aby wspomóc Sinra przeciw wako (japońskim piratom), trenowali oni także wojowników Sinra, którzy później stali się trzonem sławnej grupy wojowników hwarang („kwiat młodości”). Hwarang są często opisywani jako najlepsi wojownicy w historii Korei, lecz ćwiczyli oni kwonbop, chińską sztukę walki. Chińskie systemy bojowe osiągnęły swą największą sławę podczas dynastii Tang i jako rezultat kwonbop jest czasem nazywany tangsu („ręka Tang”). Sława ta została zresztą również utrwalona przez Okinawajczyków, gdyż nazwa karate pierwotnie oznaczała „ręka Tang”, zanim Gichin Funakoshi zmienił jej znaczenie na „pusta ręka” w 1933. Trzecim określeniem chińskich sztuk walki w Korei był subak („uderzająca ręka”), jednak kwonbop pozostał najbardziej popularnym spośród różnych nazw.

Jedynymi czysto koreańskimi sztukami walki przed XX wiekiem były ssirum i t’aeggyon i żadna z nich nie miała większego wpływu na rozwój t’aekwondo w jego wczesnej fazie. Ssirum było formą zapasów, która stała się popularna jako sport w XIII wieku. Jest ona ciągle uprawiana w Korei, nie miała jednak widocznych wpływów na rozwój t’aekwondo. T’aeggyon pojawił się na początku XIX wieku, mniej więcej w tym samym czasie, gdy chińskie sztuki walki stały się mniej popularne, i wswej nowoczesnej formie jest sztuką kładącą nacisk na okrężne kopnięcia, podcięcia i przechwyty nóg łączone z rzutami. Wygląda na to, że istnieje pewne powiązanie pomiędzy nowoczesnym t’aeggyon i t’aekwondo, skoro obie sztuki akcentują okrężne kopnięcia (kopnięcie po łuku, kopnięcia obrotowe) bardziej niż proste (kopniecie boczne, kopnięcie frontalne), jednakże jakikolwiek wpływ, jaki t’aeggyon mógł mieć na rozwój t’aekwondo nie był widoczny w technikach tego ostatniego aż do lat 60. Koreańczycy u schyłku XIX wieku cenili naukę, nie sprawność fizyczną, i około 1900 roku nie było specjalnego zainteresowania sztukami walki zarówno w Chinach, jak i w Korei, z wyjątkiem może zabawy dla dzieci na festiwalach. Zainteresowanie t’aeggyon dodatkowo zmniejszało jego popularne łączenie w świadomości społecznej z bandytami i kryminalistami. W 1945 pozostało tylko dwóch mistrzów tej sztuki, więc niewielu ludzi w ogóle miało szansę ją ćwiczyć. Dopiero gdy Dok-Ki Song i Hwan Song dali pokaz t’aeggyon w 1958 na imprezie urodzinowej prezydenta Republiki Korei (Południowej) Sung-Man Yi (znanego także jako „Sung-Man Lee”), pojawiło się ponowne zainteresowanie tą sztuką. To odnowienie zainteresowania poprzedzało rozwój t’aekwondo w styl bardziej akcentujący techniki okrężne, jaki nastąpił pod koniec lat 60. i na początku 70. Sugeruje to, że zmiany w t’aekwondo mogły nastąpić częściowo pod wpływem uznania tradycji okrężnych technik t’aeggyon.

Z drugiej strony okupacja Korei przez Japończyków od 1894 do 1945 miała ogromny wpływ na koreański naród. Japończycy oficjalnie weszli do Korei w 1894. Chiny wspomogły Koreę, ale zostały pokonane w wojnie chińsko-japońskiej (1894). Gdy królowa Min została zamordowana przez japońskich agentów w 1896, król Kojong zwrócił się o ochronę do zagranicznych przedstwicielstw i rosyjskie przedstawicielstwo udzieliło mu schronienia na prawie rok. Japonia nasztępnie zbrojnie odparła roszczenia terytorialne Rosji podczas wojny rosyjsko- japońskiej (1904-1905), w którym to momencie Stany Zjednoczone taktycznie uznały japońską władzę w Korei w memorandum Taft-Katsura (1905). Japonia następnie zredukowała koreańską armię i przejęła rządy. Koreański władca został zmuszony do abdykacji w 1907 roku, a w 1910 Korea została oficjalnie przyłączona do Japonii. Wprowadzono osobne koreańskie i japońskie szkoły, przy czym Koreańczycy mieli ograniczony dostęp do edukacji. Ze strony Koreańczyków nie było silnych działań powstańczych, z wyjątkiem zabicia japońskiego księcia Hirobumi Ito w 1909 i katastrofalnej Deklaracji Niepodległości w 1919, po której ogłoszeniu tysiące koreańskich demonstrantów zostało zabitych przez japońską armię. Z kolejnymi latami japońska dominacja stawała się coraz silniejsza. W szkołąch uczono języka japońskiego zamiast koreańskiego i wielu Koreańczyków wychowanych w tamtych czasach do dziś nie potrafi czytać w swoim języku. Podczas II wojny światowej ponad pół miliona Koreańczyków wywieziono na roboty do Japonii, przede wszystkim w kopalniach i przemyśle ciężkim. 60.000 z nich zginęło w Japonii podczas wojny. W ich ojczyźnie Koreanki zmuszano do służby w charakterze „kobiet dla komfortu” (prostytutek) dla japońskiej armii. Kiedy w 1945 r. nadeszło wreszcie wyzwolenie, Koreańczycy wykazywali niewiele miłości dla Japończyków.

Pięćdziesiąt lat japońskiej okupacji w wielkim stopniu wpłynęło na koreańskie sztuki walki. We wszystkich szkołach wprowadzono japońskie programy nauczania, co oznaczało, że przed wprowadzeniem przez okupantów zakazu trenowania sztuk walki w 1909 roku wszyscy koreańscy chłopcy byli nauczani sportowych form judo i kendo. Japoński zakaz uprawiania sztuk walki z 1909 roku nie był w stanie ich w pełni wyrugować. Yeon-Hee Park i Bong-Soo Han uważają, że zakaz ten w rzeczywistości przyczynił się do wzmożenia treningów, które przeniosły się do buddyjskich klasztorów, stałego schronienia dla wojowników, którzy popadli w niełaskę władz. Pomimo niezbyt szczęśliwego kojarzenia z młodymi rozrabiakami t’aeggyon był nadal ćwiczony na Tan O Nol („festiwalach młodzieży”), dopóki nie wyjęto go spod prawa w 1920 roku. Wśród jego przedstawicieli byli Dok-Ki Song i Il-Dong Han. Według Hancocka, Kee Hwang (ur. 1913) ćwiczył t’aeggyon z „przyjaciółmi rodziny” i subakki z „wujkiem”. Masutatsu Oyama (oryginalne nazwisko Yong-i Choi) także wspomina uczenie się chabi (znanego także jako taiken; „kombinacji kempo i jujutsu”) w koreańskiej szkole podstawowej w 1932, jak również od północnokoreańskiego robotnika rolnego, który uczył go także „Shaolin kung-fu” na farmie jego ojca. Nam-Suk Lee i kilku jego przyjaciół rozpoczęło treningi, gdy znaleźli oni kilka książek o sztukach walki w języku chińskim, których Japończykom nie udało się zniszczyć. Wreszcie, Ki-Whang Kim (1920-1993) mógł rozpocząć treningi judo w Korei w 1931, pomimo japońskiego zakazu.

Oczywiście zakaz ćwiczenia sztuk walki nie obejmował członków japońskiej armii stacjonującej w Korei i kilku znaczących artystów wojennych rozpoczęło w ten sposób swoje kariery. Mniej więcej w czasie wojny rosyjsko-japońskiej pionier judo w Wielkiej Brytanii Gunji Koizumi studiował kenjutsu i jujutsu w Korei w szkole prowadzonej przez Nobukatsu Yamada. Wiele lat później Teruo Yamaguchi zaczął uczyć się karate-do podczas stacjonowania w Korei.

Zakaz nie obejmował też Koreańczyków ćwiczących w Japonii. Przynajmiej dziewĄęciu Koreańczyków trenowało w Japonii: Yong-Shul Choi, Geka Yung, Hyung-Ju Cho, Won-Kuk Lee, Pyong-Chik Ro, Hong-Hi Choi, Yong-i Choi, Ki-Whang Kim, i Pyung-In Yun. Yong-Shul Choi (ur. 1890) twierdził, że wiele lat ćwiczył Daito-ryu aikijutsu u Sokaku Takedy, jednak jego twierdzenia nie są uznawane przez zwolenników Morihei Ueshiby, założyciela aikido. Choi później powrócił do Korei i uczył yusul (jujutsu), które później jeden z jego studentów, Ji-Han Jae, nazwał hapkido („drogą skoordynowanej energii”). Ośmiu pozostałych Koreańczyków ćwiczyło karate-do. Geka Yung był głównym instruktorem Kanbukan („koreańskiej hali sztuk walki”) w Japonii, której nazwę później zmieniono na Renbukan („hala treningowa sztuk walki”), a jego zwierzchnikiem był Norio Nakamura. Hyung-Ju Cho (ur. 1907) przeniósł się do Japonii, zmienił nazwisko na Neichu So, i ćwiczył Goju-ryu karate-do u Chojuna Miyagi w szkoel średniej, zostając instruktorem karate-do w 1939. Według Hancocka Won-Kuk Lee poznał Shotokan karate-do uczęszczając do szkoły w Japonii. Pyong-Chik Ro studiował na japońskim uniwersytecie podczas II wojny światowej. W tym czasie trenował także u Gichina Funakoshi i zdobył swój 1 dan (czarny pas) w karate-do przed powrotem do Korei w 1944. Hong-Hi Choi (ur. 1918) i Yong-i Choi (ur. 1923) wyjechali do Japonii pod koniec lat 30., uzyskali swoje drugie dany w karate-do przed wcieleniem do armii japońskiej w 1943, a później zostali sławnymi karateka („ekspertami karate”). Hong-Hi Choi wyjechał do Japonii w 1938 roku, zdobył swój 2 dan w karate-do na uniwersytecie w Tokio, a następnie uczył w YMCA w Tokio. Po wojnie powrócił do Korei i później stał się znany jako „ojciec” t’aekwondo. Yong-i Choi wyjechał do Japonii w 1937 uczyć się w akademii wojskowej dla chłopców, a potem na uniwersytecie Takushoku w Tokio. Studiował karate-do w dojo Shotokan Gichina Funakoshi, służył w japońskiej armii, a następnie ćwiczył Goju-ryu karate-do przez dwa lata u Neichu So. Później został najsławniejszym karateka na świecie, chociaż japońskie przepisy imigracyjne zmusiły go do przyjęcia nowego, japońskiego nazwiska. Nazwisko, które wybrał, brzmiało Masutatsu Oyama. Zdobył on sławę jako założyciel Kyokushin-kai karate-do, który gołymi rękoma walczył z bykami. Ki-Whang Kim rozpoczął treningi judo w 1931 r. i zdobył swój 1 dan z Kodokanu pięć lat później. Następnie studiował karate-do na Uniwersytecie Nihon w Tokio, gdzie został kapitanem druzyny i zyskał sobie przydomek „Tajfun.” Później spedził dwa lata „studiując kempo i kung-fu w Chinach,” prawdnopodobnie jako jeden z rekrutów japońskiej armii. Pyung-In Yun (ur. 1918) wychował się w Mandżurii i uczył się tam quan-fa przed rozpoczęciem nauki w college`u na Uniwersytecie Nihon. Ćwiczył tam z jednym z członków wydziału, Kankenem Toyama (1888-1966), który był zarazem założycielem Shudokan karate-do. Zanim Yun powrócił do Korei, Toyama nadał mu 4 dan w swoim stylu.

Japoński zakaz trenowania sztuk walki w Korei został uchylony w 1943, najpierw dla judo, a potem dla karate-do i chińskich systemów. Przez dwa lata przed kapitulacją Japonii sztuki walki cieszyły się nową popularnością w Korei. Działania koreańskich artystów wojennych w Korei w tym czasie pozostają jednak w dużej mierze nieznane.

Przynajmniej cztery japońskie sztuki walki zachowały popularność w Korei po wyzwoleniu, jednak pod koreańskimi nazwami. Koreańczycy nadal ćwiczyli yudo (judo), komdo (kendo), yusul (jujutsu) i kongsudo (karate-do). Korean Yudo Association (Koreański Związek Yudo) założyli w październiku 1945 Mum-Suk Lee i Jin-Hee Han, zaś Korean Komdo Association (KKA – Koreański Związek Komdo) zorganizowano w Seulu w 1948. KKA został afiliowany przy Korean Amateur Sports Association (KASA – Koreański Związek Sportów Amatorskich) 20 listopada 1953, a w tym samym roku założono Korean Yudo College z dr. Je-Hwang Lee jako pierwszym prezydentem. Zarówno yudo, jak i komdo pozostały praktycznie niezmienione w stosunku do swych japońskich odpowiedników. Z srugiej strony sztuki yusul i kongsudo zmienily sie bardzo od wyzwolenia Korei. Yusul rozwinął się w hapkido i jego wszelkie odłamy (kuksul, hwarang-do itp.), podczas gdy kongsudo przeszło najwieksze zmiany, rozwijając się w tangsudo i t’aekwondo.

Poszczególne kwany („szkoły”) kongsudo zachowały wiele ze stylów karate-do na długie lata, w tym różne kata, czyli formy, karate-do. Wiele dzisiejszych szkół tangsudo ciągle ćwiczy formy karate-do. Jeszcze w 1965 roku, Hong-Hi Choi („Ojciec Taekwon-Do”) ciągle uczył form Shorin-ryu i Shorei-ryu (w tym Heian 1-5, Empi, Rohai, Bassai, Kusanku, Jion, Tekki 1-3, Hangetsu i Jitte) równolegle z własnymi formami, nazywanymi systemem Ch’ang Hon. „Tae-kwon do jest identyczne z japońskim karate,” twierdził Sihak Henry Cho w 1968. Cho także zaznaczył, że „niektórzy Koreańczycy ciągle w rozmowach używają określenia ‚karate’.” [w odniesieniu do t`aekwondo – przyp. tłum.]

Wszystkie autorytety są zgodne co do tego, że co najmniej pięć kwanów („szkół”) karate-do pojawiło się w Korei w ciągu dwóch lat po wyzwoleniu. Według Johna Corcorana, Ch’ongdokwan, Mudokkwan i Yunmukwan Powstały jako pierwsze, zaś szybko po nich – w 1946 r. – Ch’idokwan, Changmukwan i Sangmukwan. Kee Hwang twierdzi, że Mudokkwan, Yunmukwan, Changmukwan, Ch’ongdokwan i Sangmukwan istniały już wszystkie pod koniec japońskiej okupacji. Wszystkie te szkoły znajdowały się w Seulu z wyjątkiem Sangmukwan, który najpierw mieścił się w Kaesong, a potem został przeniesiony do Seulu. Przynajmniej dwa z tych kwanów – Ch’ongdokwan i Changmukwan – zostały założone przez Koreańczyków, którzy studiowali karate-do w Japonii.

Won-Kuk Lee (lub Won-Gook Lee) założył Ch’ongdokwan („szkołę prawdziwej drogi”) po powrocie z Japonii w styczniu 1944. Szkoła Lee mieściłą się w Yong Chun w Seulu. Gdy Lee wycofał się z działalności, Duk-Sung Son przejął kwan, który stał się jednym z największych i najbardziej znaczących. Son wspomina, że po drugiej wojnie światowej w Seulu było wielu gangsterów i amerykańskich żołnierzy, i w rezultacie ” szerzyły się bójki „. Kwany pomagały policji i w rezultacie wszyscy posiadacze czarnych pasów otrzymali „honorowe odznaki”.

Kee Hwang (lub Ki-Chang Hang) założył Mudokkwan („szkoła cnoty wojennej”) 9 listopada 1945. Uważa się, że kolejarz ten ćwiczył chińskie kuo-shu, gdy pracował na kolei japońskiej w Mandźurii w roku 1936 i później. Robert Shipley uważa, że Hwang także „prawdopodobnie ćwiczył twardy styl karate podobny do shorin”. Opinię tę potwierdza także Hancock, który zwraca uwagę, że Hwang nazywał Gogena Yamaguchi „osobistym przyjacielem”. Yamaguchi, zwany „Kotem”, był założycielem japońskiego Goju-ryu Karate-do i również przebywał w Mandżurii w 1939 r., więc Hwang mógł ćwiczyć z nim w tym czasie. Yamaguchi był oficerem japońskiego wywiadu stacjonującym przy rosyjskiej granicy, zaś Hwang również znalazł się w pobliżu tej granicy co najmniej raz podczas swoich podróży (wspomina pobyt w mieście Man Chu Li). Zapoznanie się z późniejszymi pracami Hwanga wskazuje wyraźnie, że znajdował się on znacznie bardziej pod wpływami japońskiego karate-do niż chińskiego kuo-shu. Podstawowe pumsae („formy”) tangsudo są prawie identyczne z kata („formami”) Shotokan karate-do. W ich skład wchodzą trzy pumsae Kijo (bazujące na trzech kata Taikyokyu), pięć pumsae Pyong-Ann (bazujące na pięciu kata Heian), i „Basahee” (Bassai). Z drugiej strony nazwy zaawansowanych pumsae pochodzą od chińskich, w tym T’aigukkwon („pięść wielkiego absolutu”, lub Taijiquan) i Jangkwon („długa pięść”).

Oprócz tych dwóch słynnych szkół istniały cztery inne wczesne kwany, o których niewiele wiadomo. Corcoran i Hwang są zgodni co do tego, że Sang-Sup Chun założył Yunmukwan w 1945, ale wiemy o nim tylko, że zaginął w czasie wojny koreańskiej. Corcoran i Farkas twierdzą, że Yon-Kue Pyang (lub Yun-Gae Byang, lub Yun-Kwei Byong) założył Ch’idokwan w 1946, gdy Hwang po prostu pisze, że szkoła ta istniała przed wojną koreańską. Pyung-In Yun (lub Byung-In Yoon) założył klub przy Średniej Szkole Rolniczej Kyung Sung w Seulu 1 września 1946. Yun założył później Changmukwan, ze sztuką walki nazywaną kwonbop („metoda pięści”) przy YMCA w Seulu. Yun mógł mieć pewne doświadczenie w chińskim quan-fa („metoda pięści”), którego uczył pod koreańską nazwą kwonbop, ale bardziej prawdopodobne jest, że uczył japońskiego stylu Shudokan karate-do, w którym posiadał 4 dan. Powodem tego możliwego podstępu był fakt, że wielu członków koreańskiej YMCA należało do ruchu niepodległościowego podczas okupacji, i z pewnością dążyliby do tego, aby w szkole nie uczono zagranicznych systemów. 5 marca 1947 otwarto drugi klub przy biurze Ministerstwa Komunikacji, prowadzony przez Nam-Suk Lee (ur. 1925).Gdy Yun znalazł się na liście zaginionych w akcji podczas wojny koreańskiej, a następnie uznano go prawnie za zmarłego, Lee przejął kontrolę na kwanem. Instruktorzy ze szkoły Yuna, którzy przetrwali wojnę, zbudowali centralne dojang w Seulu otwarte 5 października 1953, z Nam-Suk Lee wybranym na drugiego prezydenta. Pyong-Chik Ro (lub Byung-Gik No, lub Yung-Chik Roh) założył Sangmukwan w 1944 po uzyskaniu 1 dan w karate-do w Japonii i powrocie do Korei. Najpierw próbował rozpocząć zajęcia w szkole łucznictwa w Kaesong, ale próba ta nie powiodła się. Ponownie spróbował w maju 1946, tym razem otwierając własne dojang, które wkrótce musiał zamknąć z wybuchem wojny koreańskiej. Pod koniec wojny w roku 1953 udało mu się w końcu otworzyć szkołę w Seulu.

Co najmniej osiem innych szkół pojawiło się mniej więcej w czasie wojny koreańskiej (1950-1953). Szkołami tymi były: Odokwan, Hanmukwan, Kangdukkwon, Kangmukwan, Chongmukwan, Chongkyongkwan i Kukmukwan. Kee Hwang twierdzi, że wszystkie one istniały przed wybuchem wojny koreańskiej, podczas gdy Corcoran pisze, że Odokwan i Sangmukwan zostały założone w latacg 1953-1954. Odokwan założono w 1953, a Kangdukkwon w 1956 (co dowodziłoby, że Hwang był częściowo w błędzie), niektóre źródła jednak podają, że Sangmukwan założono w Kaesong ptrzed wojną koreańską (co z kolei wskazywałoby, że Corcoran był również częściowo w błędzie). Z tego względu czas powstania większości tych szkół można podawać tylko w przybliżeniu jako koniec lat 40. i początek 50. Większość z nich była odłamami pięciu najstarszych kwanów. Hanmukwan rozwinął się z Yunmukwan, został założony przez Kyo-Yoon Lee. Kangdukkwon, Kangmukwan i Chongmukwan łączą się wszystkie z działalnością Changmukwan, podczas gdy Chongkyongkwan, Kukmukwan i Odokwan – z Ch’ongdokwan.

Sztuki walki w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej (KRLD)prawdopodobnie zniknęły po przejęciu władzy przez komunistów w latach 50. Z całą pewnością nie było ich w 1981, gdy Karl Nicoletti odwiedził KRLD z drużyną pokazową kierowaną przez Hong-Hi Choi i Chucka Sereffa. Nicoletti donosił, że „sztuki walki ogólnie, a tae kwon do w szczególności, są praktycznie nieznane w Północnej Korei”. Jedyna sztuką walki, którą odkrył, był nieformalny sposób walki wręcz „kuok sul” (kuksul) ćwiczony przez wojsko. Prywatne nauczanie sztuk walki mogło prowadzić do wspierania działalności antypaństwowej, i tak jak poprzednio Japończycy, tak samo komuniści nie zezwalali na takie działania. Niechęć czynników oficjalnych do uprawianych prywatnie sztuk walki była standardem także u sąsiada KRLD, w komunistycznych Chinach.. Nigel Sutton donosił, że prywatne uprawianie sztuki walki w Chińskiej Republice Ludowej (ChRL) było w dużej mierze ograniczone, gdyż komuniści uważali, że „w naszym socjalistycznym społeczeństwie nie potrzebujemy walczyć lub umieć się bronić”. Przynajmniej jeden nauczyciel sztuk walki w ChRL był „pobity na śmierć przez tłum uzbrojony w pałki, który kazał mu używać swego ‚gongfu’ do obronienia się”. Wyginięcie północnokoreańskich stuk walki jest przykre, gdyż byłyby one znakomitym materiałem porównawczym dla rozwoju t’aekwondo w Korei Południowej.

Podczas wojny koreańskiej doszło w Republice Korei do pierwszych poważniejszych prób zjednoczenia różnych stylów kongsudo (koreańskiego karate-do) w jednej narodowej organizacji. Pierwsze spotkanie dla omówienia zjednoczenia miało miejsce w 1946, ale Koreański Związek Kongsudo (Korea Kongsudo Association) utworzono dopiero w latach 50. Chung twierdzi, że związek ten założono w Pusan w 1951, z Cho-Ryon Chi jako liderem. Frankovich uważa, że datą tą był 25 maja 1953 i że „organizacja ta nie wybrała prezydenta”. Frankovich wymienia jako wiceprezydenta Young-Joo Cho (reprezentującego yudo), zaś Pyong-Chik Ro (założyciela Sangmukwan) jako dyrektora wykonawczego. Różne stanowiska dyrektorów objęli Kee Hwang (założyciel Mudokkwan), Chong-Woo Lee (Ch’idokwan), Yon-Kue Pyang (Ch’idokwan), Jong-Myung Hyun (Ch’ongdokwan), Nam-Suk Lee (Changmukwan) i In-Hwa Kim (yudo). Pyong-Chik Ro otrzymał funkcję „głównego instruktora” i „przewodniczącego komisji ds. promocji na stopnie”. W końcu pojawiły się różnice zdańi organizacja rozpadła się. Mimo to, działania te zrobiły wrażenie, np. Shipley podaje, że Ch’ongdokwan nazywało swoją sztukę kongsudo aż do ok.1962 roku.

Kolejnym kandydatem do przewodzenia w kongsudo był Koreański Związek Tangsudo (Korean Tangsudo Association), założony w 1953 przez Kee Hwanga. Pierwszy podręcznik Hwanga został opublikowany w 1950. Według Shipley, styl nauczany w Mudokkwan nazywano najpierw hwasudo („droga kwitnącej ręki”), którą to nazwę zmieniono na tangsudo „we wczesnych latach 50.”, aby podkreślić „długoletnie kulturalne braterstwo Korei z Chinami”. Hwang odkrył egzemplarz Muye dobo t’ongji (ok. 1790) w 1957 roku i zaczął go intensywnie studiować, wykorzystując go do połączenia tangsudo z przedokupacyjnymi tradycjami sztuki walki subak. Kombinacja ta doprowadziła do sporych sukcesów tangsudo, podobnie jak turniej, który Hwang zorganizował 18 września 1958, między drużynami kolei państwowych dla uczczenia 60 rocznicy powstania kolei. Drużyna kolei z Seulu zajęła pierwsze miejsce, a w 1960 r. koreański rząd zarejestrował tangsudo jako „tradycyjną koreańską sztukę walki”.

Trzecim kandydatem na lidera w kongsudo było t’aekwondo Hong-Hi Choia. Jak wspomniano wyżej, Choi został w 1938 roku wysłany na naukę do Kyoto. Tuż przed wyjazdem z Korei, wdał się w starcie z zawodowym zapaśnikiem, który obiecał, że „rozerwie go na kawałki” jeśli go jeszcze kiedykolwiek zobaczy. Choi powiedział, że po tym zdarzeniu „zdecydowałem się zostać posiadaczem czarnego pasa w karate podczas pobytu w Japonii”. Studiował japońskie karate-do, ostatecznie uzyskując swój drugi dan na uniwersytecie w Tokio. Później nauczał tej sztuki w YMCA w Tokio, dopóki nie wcielono go do japońskiej armii. Podczas stacjonowania w P’yongyang w Północnej Korei, Choia uznano za „inicjatora koreańskiego ruchu niepodległościowego, znanego jako Ruch Żołnierzy-Studentów z Pyongyang” i internowany w japońskim obozie karnym na osiem miesięcy. Skazano go na siedem lat więzienia, w którym to czasie uczył karate-do strażników i innych więźniów. Choi został uwolniony, gdy wojna zakończyłą się w sierpniu 1945, zaledwie po kilku miesiącach uwięzienia przez Japończyków. Jego wyrok zapewne pomógł w jego późniejszej karierze w armii koreańskiej, do której wstąpił w styczniu 1946 ze stopniem porucznika (second lieutenant). Został dowódcą kompanii 4 Regimentu Piechoty w Kwangju, gdzie uczył karate-do zarówno Koreańczyków, jak Amerykanów. Według Choia: „Zacząłem uczyć moich żołnierzy karate jako sposobu treningu fizycznego i mentalnego Wówczas to zdałęm sobie sprawę, że powinniśmy rozwinąć naszą własną narodową sztuke walki, przewyższającą zarówno duchem, jak i techniką japońskie karate”.

Choi szybko zdobywał kolejne stopnie wojskowe, zachowując swoje zainteresowanie walką wręcz. Uczył sztuk walki Koreańczyków i Amerykanów stacjonujących w Tae-Jon w latach 1946-1947. Kiedy Choi został instruktorem sztuk walki dla American Military Police School (Amerykańskiej Szkoły Żandarmerii) w Seulu w 1948, miał już stopień majora. Rok później był pułkownikiem, wizytującym Ft. Riley Ground General School w Kansas. To właśnie podczas tej wizyty Choi dał pierwszy publiczny pokaz kongsudo (koreańskiego karate-do) w USA.

Wojna koreańska zwiększyła zainteresowanie koreańskimi sztukami walki i przyspieszyła karierę Choia. Prezydent Syngman Rhee oglądał trzydziestominutowy pokaz koreańskich mistrzów w 1952. Był pod takim wrażeniem pokazu rozbijania w wykonaniu Tae-Hi Nama (trzynaście dachówek), że wypytał przełożonego Nama, Hong-Hi Choi, o tę sztukę i nakazał, aby wszyscy żołnierze trenowali kongsudo. Haeng-Ung Lee później wspominał, „brakowało instruktorów” w Korei na początku lat 50, i „było trudno znaleźć dojang”, prawdopodobnie tak ze względu na krótki staż tej sztuki w Korei, jak i dlatego, że wielu instruktorów było w wojsku. Różne jednostki wojskowe trenujące kongsudo wyróżniły się w czasie wojny, w tym 29 Dywizja Piechoty (założona przez Choia w 1953) i Czarne Tygrysy, elitarna jednostka używana do szpiegostwa i misji zabójczych za liniami wroga. Wielu zginęło podczas tego konfliktu. Sang-Sup Chun (założyciel Yunmukwan) i Pyung-In Yun (założyciel Changmukwan) zostali uznani za zaginionych w akcji. Chong-Woo Lee przejął kontrolę nad Yunmukwan, zaś Nam-Suk Lee – nad Changmukwan. Tajne operacje w KRLD były kontynuowane po wojnie i ponownie przedstawiciele koreańskich sztuk walki (w tym Haeng-Ung Lee) wzięli w nich udział.

ong-Hi Choi założył Odokwan w 1953, wspierany przez Tae-Hi Nama. Nowy kwan bazował na założeniach obowiązujących w Ch’ongdokwan (któremu Choi także przewodził pod koniec 1954). Gdy Choi zaczął być nieprzychylnie traktowany w Republice Korei w połowie lat 70., oficjalne historie Światowej Federacji Taekwondo (World Taekwondo Federation – WTF) zaczęły określać Tae-Hi Nama – którego Choi nazywał „swoją prawą ręką w 1954″ – jako jedynego założyciela Odokwan.

Ruch t’aekwondo rozpoczął się w 1955, gdy konferencja mistrzów zebrała się 11 kwietnia, aby podjąć kolejną próbę zjednoczenia kongsudo. Zarówno wg Choia, jak i Duk-Sung Sona, konferencja wybrała nazwę t’aekwondo („droga kopnięć i uderzeń pięścią”). Obok generała-majora Choi, pozostałymi członkami komisji byli Hwa-Chung Yoo, Duk-Sung Son, gen. Hyung-Kun Lee, Kyun-Kyu Cho, Sen. Dae-Chun Chung, Chang-Won Han, Kyung-Rok Chang, Soon-Ho Hong, Kwang-Rae Ko i Jong-Myung Hyun. Zarówno Son jak i Choi twierdzą, że byli autorami nazwy t’aekwondo. Choi twierdzi, że wybrał tę nazwę ze względu na jej podobieństwo do t’aeggyon, i ponieważ nazwy tangsudo i kongsudo „łączyły się z chińskimi i japońskimi sztukami walki”. Son, z drugiej strony, twierdzi, że był „bezpośrednio odpowiedzialny za wybranie i spopularyzowanie oryginalnej nazwy Tae Kwon Do”. Choi twierdzi, że nazwę wybrano 11 kwietnia 1955, podczas gdy Son twierdzi, że wybrano ją na pierwszym spotkaniu rady dyrektorów Ch’ongdokwan 19 grudnia 1955.

Pomimo twierdzeń Choia i Sona, autor tej pracy uważa, że t’aekwondo początkowo nazywano „t’aesudo” („droga kopnięć i uderzeń ręką”). Tak Kee Hwang i Pyong-Chik Ro (poprzez Frankovicha), jak i Kim Soo (poprzez Dussaultów) podają „t’aesudo” jako wczesną nazwę dla sztuki, która później stałą się t’aekwondo. Jong-Rok Kim z Kukkiwon także popiera to stanowisko pisząc, że Koreański Związek Taekwondo (Korean Taekwondo Association – KTA) był początkowo „the Tae Soo Do Association.” Ponadto, Shipley wspomina, że „Pierwszą organizacją używającą tej nazwy [taekwondo], z którą się osobiście spotkałam, była organizacja Chongdo-Kwan około 1962 (wcześniej używali kong soo do).” Ponieważ głównym instruktorem Ch’ongdokwan był Duk-Sung Son, używanie przez niego nazwy „kongsudo” siedem lat po tym, jak rzekomo wprowadził t’aekwondo byłoby paradoksem. Z tego względu, nazwa „t’aesudo” będzie używana zamiast t’aekwondo podczas opisu kolejnych lat, nawet mimo tego, że Choi i Son (obaj będący znaczącymi autorytetami tej epoki) nie uznają używania „t’aesudo.”

Spór pomiędzy kwanami trwał kilka lat po spotkaniu w 1955 roku. Przez pewien czas, Korean Tangsudo Association Kee Hwanga notowało znaczące sukcesy i próba połączenia przez Hwanga tangsudo ze starszą sztuką subak najwyraźniej się opłacała. Po spotkaniu w lipcu 1959, Korean Kongsudo Association i Korean Tangsudo Association połączyły się tworząc Subakdo Association, z zamiarem złożenia wniosku o członkostwo w Korean Amateur Sports Association (KASA). Ich przedstawiciele mieli nadzieę, że ta odnowiona solidarność spowoduje przyjęcie wniosku, gdyż Subakdo Association „zawierała wszystkie oryginalne kwany w jednej zjednoczonej grupie”. KASA odrzuciła wniosek.

Po niepowodzeniu Hwanga, gen. Choi objął pozycję nowego lidera koreańskiego karate-do. Jego styl t’aesudo zdobył dużo siły przebicia poprzez swój związek z armią. Wszyscy koreańscy mężczyźni musieli służyć trzy lata w wojsku, a tam nauczano t’aesudo, nie tangsudo. Koreański Związek T’aesudo (Korean T’aesudo Association – KTA) założono w 1959 roku z pomocą gen. Choi. Subakdo Association, po odrzuceniu wniosku członkowskiego przez KASA, zwróciło się do Hong-Hi Choia o polityczne poparcie. Spotkania obu grup miało miejsce we wrześniu 1959 roku i doprowadziło do powstania nowej organizacji. Gdy Hee-Il Cho (ur. 1940) poszedł do wojska w 1961 jako 4 dan w tangsudo, został instruktorem t’aesudo i nauczył się układów Ch’ang Hon opracowanych przez gen. Choi. W rezultacie jest dzisiaj znany jako jeden z czołowych instruktorów t’aekwondo Wpływ wojska na środowisko sztuk walki był zawsze dość silny i Choi czerpał korzyści z tego wpływu. W dodatku wpływ południowokoreańskiej armii miał się jeszcze zwiększyć. 15 maja 1961 wojskowy zamach stanu obalił Drugą Republikę i wyniósł gen. Chung-Hee Parka na przywódcę Korei Południowej. Pod koniec 1962 roku Park został prezydentem Trzeciej Republiki, ponownie wybierano go w 1967 i 1971. W 1972 rozwiązał on Zgromadzenie Narodowe i zawiesił konstytucję. Rozszerzał swoje wpływy i został wybrany prezydentem Czwartej Republiki pod koniec roku. Wybrano go ponownie w grudniu 1978, został jednak zamordowany w 1979 przez szefa swojej własnej agencji wywiadowczej. Do tego czasu Park rządził Republiką Korei jako dyktator przez 18 lat, a jego doświadczenia wojskowe miały ogromny wpływ na rozwój t’aekwondo.

Po zamachu stanu KTA spotkało się 14 września 1961 i wybrało gen. Hong-Hi Choi na nowego prezydenta, gdyż jego poparcie dla zamachowców pozyskało mu duże wpływy w nowym rządzie wojskowym. Kee Hwang i Yon-Kue Pyang (założyciel Ch’idokwan) oprotestowali wybór i opuścili na stałe organizację. Ch’ongdokwan, który był wówczas „największą cywilną szkołą w Korei”, także sprzeciwiał się zjednoczeniu w KTA, zamiast tego wspierając organizację Kee Hwanga, Korean Subakdo Association.

Opór okazał się daremny. KTA uzyskało afiliację przy KASA 25 czerwca 1962, a w styczniu 1964 przystąpiło do Koreańskiego Związku Atletycznego (Korean Athletic Association). 24 października 1962, t’aesudo stało się oficjalną dyscypliną w 43 edycji Igrzysk Nnarodowych Republiki Korei, chociaż KTA nie opracowało przepisów walk aż do 3 listopada (przepisy te będą zmieniane cztery razy do 1967). Wielu instróktorów ponownie przyłączyło się do KTA w 1962, gdy organizacja ta zdecydowała o ponownym przeegzaminowaniu wszystkich czarnych pasów dla ustalenia krajowych standardów, która to akcja wyglądała złowróżbnie biorąc pod uwagę wyraźne poparcie rządu Parka.

Kee Hwang, założyciel Mudokkwan, pozostał najbardziej widocznym oponentem KTA, w rezultacie czego był często szykanowany przez jej zwolenników. KTA usiłowało spowodować wycofanie uznania Mudokkwanu przez Ministerstwo Edukacji, jednak Hwang wygrał sprawę przed koreańskim Sądem Najwyższym. Według Roberta Shipleya, dom Hwanga został również „częściowo spalony przez ‚nieznanych sprawców’” w rezultacie jego oporu wobec ruchu t’aesudo. Hwang w końcu przeniósł się do USA (w maju 1974), gdzie nadal nauczał tangsudo.

Narodowe zjednoczenie t’aesudo łączyło się z dążeniami do jego umiędzynarodowienia. Drużyny pokazowe t’aesudo odwiedziły Wietnam Południowy i Tajwan w 1959, następnie sztuka ta trafiła do Stanów Zjednoczonych (1959), Wietnamu Pd. (1962), Tajlandii (1962-3), Malezji (1962), Hong Kongu (1962-3), Kanady (1964), Singapuru (1964), Niemiec Zach. (1964), Włoch (1965), Turcji (1965) i Zjednoczonych Emiratów Arabskich (1965). Hong-Hi Choi, wówczas dwugwiazdkowy generał w stanie spoczynku i ambasador w Malezji, osobiście wprowadził tam t’aesudo w 1962.

Próby internacjonalizacji stały się jeszcze aktywniejsze po olimpiadzie w Tokio w 1965. 5 sierpnia 1965 KTA zmieniło nazwę na Korean Taekwondo Association i w tym samym roku Hong-Hi Choi wyjechał z „Misją Dobrej Woli Taekwon-Do” na tournee po 14 krajach. Igrzyska w Tokio zainspirowały także Gwan-Sik Mina, prezydenta KASA, w 1966 do złożenia propozycji budowy centrum treningowego w celu przygotowywania koreańskich sportowców do międzynarodowych zawodów. Prezydent Park zgodził się. W odpowiedzi utworzono Międzynarodową Federację Taekwondo (International Taekwon-Do Federation, ITF) 22 marca 1966 roku, z Hong-Hi Choi jako prezydentem nowej organizacji. Pod auspicjami ITF, t’aekwondo trafiło do Holandii (1966), na Tajwan (1967), do Wielkiej Brytanii (1967) i innych krajów. Rok 1967 to szczyt kariery gen. Choi w Korei, gdyż w tym właśnie roku zaprosił Masutatsu Oyamę, wówczas jednego z najsławniejszych karateka w Japonii, do Seulu celem przedyskutowania ewentualnej zmiany przez Oyamę jego Kyokushinkai karate-do na t’aekwondo.

Znaczenie t’aekwondo w korei wzrastało w latach 70. Budowa Kukkiwon, seulskiej kwatery głównej taekwondo, rozpoczęła się 19 listopada 1971, zaś budynek został oficjalnie otwarty 30 listopada 1972. 14 lutego 1972 t’aekwondo stało się częścią oficjalnego programu nauczania w koreańskich szkołach podstawowych, weszło do programu szkół średnich 31 sierpnia, 5 grudnia założono National High School and Middle School T’aekwondo Federation, a 28 grudnia National Collegiate T’aekwondo Federation.

Podziały pomiędzy Hong-Hi Choi i KTA pojawiły się w 1973. Choi zamierzał wyjechać do Toronto w 1974 i przenieść tam także siedzibę ITF. Young-Wun Kim (prezydent KTA) był zaniepokojony tym ruchem, gdyż uważał, że międzynarodowe centrum t’aekwondo powinno pozostać w Korei. W rezultacie Kim zerwał powiązania KTA z ITF i poparł utworzenie nowej organizacji, Światowej Federacji Taekwondo (World Taekwondo Federation – WTF), którą założono podczas I Mistrzostw Świata w Taekwondo zorganizowanych w Kukkiwon w dniach 25-28 maja 1973. Pierwsze spotkanie WTF odbyło się 26 maja, zaś organizacja została oficjalnie założona ostatniego dnia zawodów. Odpowiedzią Choia było zorganizowanie przez J. C. Kima mistrzostw świata ITF w Montrealu w 1974, zaznaczające jego determinację w rywalizacji z seulskim WTF.

Dystans pomiędzy ITF i WTF zwiększał się z upływem lat. Hong-Hi Choi publicznie skrytykował prezydenta Korei Południowej Chung-Hee Parka we wrześniu 1977, twierdząc, że „używa Taekwon-Do dla swych celów politycznych”. Choi wystąpił także z kilkoma propozycjami pokojowymi wobec KRLD i w 1981 zawiózł tam na dziesięć dni drużynę pokazową złożoną z szesnastu czarnych pasów. Podczas swojego pobytu w KRLD spotkał się nie tylko ze swoim bratem (którego nie widział od ponad dwudziestu lat) i jedną ze swych ciotek, ale również z prezydentem Il-Sung Kimem (Kim Ir Sen), który udzielał takich audiencji tylko przy bardzo rzadkich okazjach. Dzisiaj Choi odpowiada za rozpowszechnianie t’aekwondo w KRLD i działa na rzecz zjednoczenia Korei. W rezultacie jego działań na rzecz Korei Północnej, niektórzy Koreańczycy z Południa uważają go za zdrajcę. (gen. Choi zmarł w 2002 roku – przyp. tłum.)

Tak wyglądały lata kształtowania się t’aekwondo, które zaczęło się jako kongsudo. Niemal identyczne z japońskim karate-do poznanym podczas okupacji Korei, kongsudo rozwinęło nowe, nacjonalistyczne wzory w latach 50., w tym tangsudo Kee Hwanga i t’aekwondo Hong-Hi Choia. Hwang próbował połączyć tangsudo z pozostającą pod chińskimi wpływami sztuką subak, podczas gdy Choi powiązał t’aekwondo z miejscową sztuką t’aeggyon. Zarówno subak, jak i t’aeggyon dla wielu Koreańczyków reprezentowały czystość kraju przed japońską inwazją. Po wojskowym zamachu stanu w 1961 marzenie Choia zaczęło się realizować i około 1973 roku taekwondo rozpowszechniło się po świecie i rozwinęło w unikalny styl oparty na kopnięciach.

Wielu Koreańczyków opiera się uznaniu roli chińskich i japońskich sztuk walki [w rozwoju t’aekwondo], gdyż uważają oni, że poprzednia zależność podważa obecną pozycję t’aekwondo. Tak nie jest. Po pierwsze, jeśli chiński wpływ podważałby pozycję t’aekwondo, to to samo dotyczyłoby okinawajskiego kempo i japońskiego karate-do, które wszak obydwa wywodzą się również z chińskiego quan-fa. Pozycja t’aekwondo jako ważnej sztuki walki jest pewna. Chociaż prawdą jest, że t’aekwondo było kiedyś niczym innym jak po prostu koreańskim karate-do, od tamtej pory rozwinęło się ono pod kierunkiem WTF i innych organizacji w unikalnie koreański styl. Po drugie, znaczna część karate-do praktykowanego obecnie w USA rozpoczyna się od kongsudo. Atlee Chittim studiował kongsudo w Korei w 1948 i wstąpił do Amerykańskiego Związku Karate (U. S. Karate Association) po powrocie do ojczyzny, w końcu sponsorując przyjazd „ojca amerykańskiego taekwondo”, Jhoona Rhee, do USA w 1956. Inny uczeń Rhee, Allen Steen, jest nazywany „pionierem amerykańskiego karate” przez Johna Corcorana, chociaż Steen trenował kongsudo. Wśród uczniów Steena mamy takie znakomitości jak Pat Burleson („‚dziadek’ otwartych turniejów w Ameryce”), Skipper Mullins („czempion amerykańskiego karate”), Fred Wren (inny „czempion amerykańskiego karate „) i Mike Anderson („pionier amerykańskiego karate”). Ernest Lieb uczył się kongsudo u Il-Sup Chuna, a później został pierwszym przewodniczącym karate w Amatorskiej Unii Atletycznej (Amateur Athletic Union – AAU) a następnie prezydentem American Karate Association. Widać jasno z tych przykłądów, że instruktorzy koreańskich stylów w dużej mierze przyczynili się do rozwoju karate-do w Ameryce, i z tego względu zasługują oni na szacunek swoich kolegów-karateka. W końcu, co chyba jest najważniejsze, błyskawiczny wzlot t’aekwondo ku sławie i jego de facto wiodąca pozycja są same w sobie potwierdzeniem wartości jego technik.

Bibliografia

Amos, Daniel Miles. „Marginality and the Hero’s Art: Martial Artists in Hong Kong and Guangzhou (Canton)”. Ph.D. dissertation, Anthropology, U.C.L.A., 1983.

Anthony, Michael. „Song Moo Kwan: School of the Evergreen Tree,” Taekwondo Times, (Summer 1983), str. 35-36.

Asian-Pacific Congress on Health, Physical Education and Recreation (Taipei: Aug. 11-15, 1975). Taipei: International Council on Health, Physical Education and Recreation, 1975.

Barry, David. Los Angeles Herald Examiner, Oct. 8, 1988. Wywiad z Bong-Soo Hanem.

Beasley, Jerry. The Development of American Karate: History and Skills. Bemjo Martial Arts Library, 1983.

Buonocore, Bud. „The GI Budoka.” Black Belt, (Feb. 1974), s. 47.

Cho, Sihak Henry. Korean Karate: Free Fighting Techniques. Tokyo: Charles E. Tuttle, 1968.

Ch’oe, Song-Nam. Kwonpop Kyobon (Boxing Text). Seoul: 1955.

Choi, Hong Hi. Taekwon-Do: The Art of Self-Defence. Seoul: Daeha Publication Co., 1965.

Choi, Hong Hi. Taekwondo (The Korean Art of Self-Defense). Missasauga, Ontario: International Taekwon-Do Federation, 1972.

Choi, Hong Hi. Taekwon-Do: The Korean Art of Self-Defence. Missasauga, Ontario: International Taekwon-Do Federation, 1993. 15 tomów.

Chun, Richard, with Paul H. Wilson. Tae Kwon Do: The Korean Martial Art. New York: Harper & Row, 1976.

Chung, Nak-Yong. Tae Kwon Do: Korean Karate. New York, NY: World Tae Kwon Do Association, c1970s.

Clark, Donald. „Vanished Exiles: The Prewar Russian Community in Korea.” Korean Studies: New Pacific Currents. Ed. Dae-Sook Suh. Honolulu: Center for Korean Studies, Univ. of Hawaii, 1994.

Corcoran, John. „Memorial for Grandmaster Ki Whang Kim (1920-1993).” Inside Tae Kwon Do, 3:1 (Feb. 1994), str. 56-59.

Corcoran, John, & Emil Farkas. Martial Arts: Traditions, History, People. New York, NY: Gallery Books, 1983.

Corcoran, John, Emil Farkas, & Stuart Sobel. The Original Martial Arts Encyclopedia: Tradition-History-Pioneers. Los Angeles, CA: Pro-Action Publishing, 1993. Drugie wydanie powyższej pracy.

Dailey, Milo. „Master Haeng Ung Lee.” Kick, 3:4 (Apr. 1982), str. 20-27, 64.

DeMarco, Michael. „The Origin and Evolution of Taijiquan.” Journal of Asian Martial Arts, 1:1 (Jan. 1992), str. 13-14.

Dower, John. War without Mercy: Race and Power in the Pacific War. New York: Pantheon Books, 1986.

Draeger, Donn. Modern Bujutsu and Budo. New York: Weatherhill, 1974.

Draeger, Donn, & Robert Smith. Comprehensive Asian Fighting Arts. Tokyo: Kodansha International, 1981.

Dussault, James & Sandra. „Grandmaster Nam Suk Lee.” Inside Tae Kwon Do, 2:5 (Oct. 1993), str. 42-49.

Dussault, James & Sandra. „Grandmaster Nam Suk Lee.” Inside Tae Kwon Do, 2:6 (Dec. 1993), str. 20-25.

Fairbank, John F., Edwin Reischauer, & Albert Craig. East Asia: Tradition & Transformation. Boston: Houghton-Mifflin, 1978. II wyd.

„The Founder of Moo Duk Kwan admonishes the Martial Arts Trend to Sports.” Martial Arts Sports, (Jan.-Feb. 1976), str. 29-31.

Frankovich, Robert. Tradition and Practice of Tae Kwon Do Song Moo Kwan (including History, Techniques and Poomse). Robert Frankovich, 1995.

Gluck, Jay. Zen Combat: A complete guide to the Oriental arts of attack and defense. New York: Ballantine Books, 1962.

Hancock, John. „The History of Tang Soo Do.” Inside Tae Kwon Do, 3:2 (Apr. 1994), str. 14-21.

Hassell, Randall. Shotokan Karate: Its History and Evolution. St. Louis, MO: Focus Publishers, 1984.

Henning, Stanley E. „The Chinese Martial Arts in Historical Perspective.” Military Affairs. 45 (Dec. 1981), str. 173-178.

Higaonna, Morio. Fundamental Techniques, Vol. 1 of Traditional Karatedo. Tokyo: Minato Research and Pub. Co., 1985.

Hwang, Kee. Tang Soo Do (Soo Bahk Do). Seoul: Sung Moon Sa, 1978.

Introducing the Korea Yudo College. Seoul: bez daty wydania.

Ivan, Dan & Doug. „Teruo Yamaguchi and the Spiritual Power of Karate: Believe or Die.” Karate Illustrated (March 1984), str. 44-45.

Kim, Jeong-Rok. T’aekwOndo KyObon (Taekwondo Textbook). Seoul: SOrim („Seo Lim”) Publishing Co., 1992.

Koizumi, Gunji. My Study of Judo. New York: Cornerstone Library, 1967.

Korea Taekwondo Association. A National Sport, Taekwondo. Seoul: K.T.A., 1972.

Macuch, Ted. „Who Really Started Tae Kwon Do?” Self-Defense World, 1:6 (Nov. 1975), str. 27.

„Man of the Year: Hwang Kee.” Black Belt Yearbook, 22 (1990), str. 78-79.

McCarthy, Mark, & George R. Parulski. Taekwon-Do: A Guide to the Theories of Defensive Movement. Chicago: Contemporary Books, 1984.

McCarthy, Patrick. „The Search for the Bubishi.” Dojo, (Summer 1995), str. 12-14.

Mulling, Craig. „Sport in South Korea: Ssirum, the YMCA, and the Olympic Games.” Sport in Asia and Africa. Ed. Eric A. Wagner. New York: Greenwood Press, 1989.

Park, Yeon Hee, Yeon Hwan Park, & Jon Gerrar. Tae Kwon Do: The Ultimate Reference Guide to the World’s Most Popular Martial Art. New York: Facts on File, 1988.

Pia, John Della. „Korea’s Mu Yei Do Bo Tong Ji.” Journal of Asian Martial Arts, 3:2 (1994), str. 62-71.

Press Commission of the Chinese Olympic Committee. China’s Sports in Ancient Times. P.R.C.: 1984.

Pringle, Wes. „Letter to Editor.” Black Belt (June 1989).

Reed, Richard. „The Richard Reed/Haeng Ung Lee Story… in Korea.” Taekwondo World, (Summer 1994), str. 36-39.

Sharrah, J.T.. „Korean Odyssey, Part II.” Karate Illustrated, (Nov. 1981), str. 76-79, 95.

Shipley, Robert. „Letter to the Editor.” Black Belt 13:8 (Aug. 1975), str. 72-73.

Simpkins, Alex & Annellen. „Duk Sung Son: The Tradition Continues.” Inside Taekwondo, 1:1 (Dec. 1992), str. 45-52.

Simpkins, Annellen & Alex. „The Force of Chung Do Kwan Tae Kwon Do.” Inside Taekwondo, 4:4 (Apr. 1995), str. 45-49.

Son, Duk Sung, & Robert J. Clark. Black Belt Korean Karate. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1983.

Sutton, Nigel. „Gongfu, Guoshu, & Wushu: State Appropriation of the Martial Arts in Modern China.” Journal of Asian Martial Arts, 2:3 (1993), str. 102-114.

Suzuki, Tetsuo. Karate-do. 1984.

„Traditional Taekyun kept alive by ‚Purists’.” World Taekwondo, 1:2 (Summer 1977), str. 30-31.

World Taekwondo Federation. Traditional Taekwondo Yearbook. Seoul: 1977.

Yates, Keith. „Allen Steen: Father of Texas ‚Blood-n-guts- Karate.” Kick Illustrated, 3:4 (Apr. 1982), str. 32-38, 46, 76.

Yates, Keith. „Part II, Allen Steen: Father of Texas ‚Blood- n-Guts’ Karate.” Kick Illustrated (May 1982), str. 31-36.

Young, Robert. „The history and development of Tae Kyon.” Journal of Asian Martial Arts, 2:2 (1993), str. 44-69.

Wszelkie prawa zastrzeżone – Dakin Burdick, 1 marca 1999
Ostatnia wersja: 1 marca 1999
Wszelkie prawa do przekładu polskiego zastrzeżone – Piotr Bernat, 30 sierpnia 2002
Ostatnia wersja przekładu: 30 sierpnia 2002